Bootvluchtelingen. Voor Europa een probleem, maar voor milities en stammen in Noord-Afrika big business. Door de politieke versnippering in Libië hebben mensensmokkelaars vrij spel om grif geld te verdienen.

Zeker 800 mensen kwamen afgelopen weekend om door het kapseizen van een boot met vluchtelingen in de Middellandse Zee, zo meldde een woordvoerder van Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de VN dinsdag. Achter dit drama gaat een harde economische realiteit schuil: mensensmokkel loont.

Dat concludeert zakenkrant The Wall Street Journal op basis van gesprekken met deskundigen.

De Europese Unie worstelt met de almaar groeiende stroom bootvluchtelingen. Steeds meer mensen weten vanuit Noord-Afrika de kusten van Malta en Italië te bereiken. In totaal ontvingen beide landen vorig jaar  170.600 vluchtelingen, waarvan het grootste deel per boot aankwam.

De overtocht eindigt echter ook steeds vaker in een humanitair drama. De gammele bootjes die vaak vanuit Libië vertrekken, blijken niet in staat het Europese vasteland te bereiken. Maar waarom Libië?

Profiteren van Libische onrust

De politieke versnippering waaraan Libië ten prooi is gevallen, sinds de val van sterke man Moammar Gadaffi in 2011, heeft het centrale overheidsgezag doen verdampen. Daardoor is er volop ruimte voor mensensmokkelaars om ongehinderd te werken, schetst de WSJ.

Zowel milities die in Libië tegen elkaar strijden, als stammen in delen van Noord-Afrika organiseren tochten om mensen vanuit het Sahara-gebied naar Libië te krijgen. Arezo Malakooti, een in Parijs gevestigde migratieadviseur, geeft tegenover de WSJ aan dat smokkelaars het politiek instabiele Libië aanprijzen als een zeldzame kans: Libië zou  een "once-in-a-lifetime" mogelijkheid bieden om in Europa te komen.

De vluchtelingen kunnen uit heel Afrika komen, maar bijvoorbeeld ook uit Syrië. Men heeft er dus al een hele reis opzitten voordat men in een bootje vertrekt vanuit Libië.

Smokkelroutes Noord-Afrika

In de praktijk zitten achter de mensensmokkelaars vaak Libische stammen en milities die op zoek zijn naar nieuwe bronnen van inkomsten, nu een groot deel van economie is ingestort. Groepen die voorheen oorlog voerden tegen elkaar, werken nu samen om zoveel mogelijk mensen te kunnen verplaatsen.

Voor bootovertochten vanuit Libië worden bedragen van omgerekend circa 1.000 euro per persoon gerekend, terwijl bendes die de aanvoer naar Libië regelen, ook aan het vervoer verdienen. Zo zou de Tebu-stam in de Sahara momenteel zo'n 55 duizend euro per week verdienen aan tripjes vanuit West-Afrika tot de stad Agadez in Niger, aldus een deskundige van de organisatie Global Initiative against Transnational Organised Crime tegenover de WSJ.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl